همه چیز درباره انیمیشن پشت و رو ۲ | انیمیشنی درباره احساسات متضاد انسان‌ها

رویداد۲۴ | مازیار وکیلی: سوالی که ممکن است برای هر مخاطبی بعد از تماشای انیمیشن‌های کمپانی پیکسار پیش بیاید این است که انیمیشن‌های این کمپانی چه ویژگی‌هایی دارد که انقدر جذاب و متفاوت است؟ پاسخ به این سوال به ظاهر ساده چندان آسان نیست. به نظر می‌رسد تک تک اعضای پیکسار به عنوان هنرمند به فرمولی دست پیدا کرده‌اند که می‌توانند چیزهای سخت را آسان جلوه دهند. اعضای پیکسارنه تنها می‌توانند چیزهای سخت را آسان جلوه دهند که می‌توانند آن چیز سخت را بدل به داستانی جذاب کنند. داستانی که مردم سراسر جهان را به تماشای انیمیشن‌های این کمپانی ترغیب کند. مثال‌ها برای اثبات این موضوع بسیار است. پیکسار در مشهورترین مجموعه فیلمی که ساخته یعنی داستان اسباب بازی موفق شد فرآیند پیچیده بزرگ شدن را در قالب سرگذشت چند اسباب بازی معمولی نمایش دهد. یا در فیلم کمپانی هیولاها توانست خیال انگیزترین ترجمان تصویری را از دلیل کابوس‌ها و رویاهای کودکان داشته باشد. یا در سری فیلم‌های ماشین‌ها توانست یک مضمون کاملاً آمریکایی را با زبانی کودکانه بیان کند به شکلی که کودکان سراسر جهان شیفته آن شوند.

بیشتر بخوانید: بهترین انیمیشن های ۲۰۲۴ که باید ببینید

اما تمام این فیلم‌ها در برابر کاری که کمپانی پیکسار و پیت داکتر در قسمت اول انیمیشن پشت و رو انجام دادند تقریباً هیچ است. بعید است کسی بتواند منکر این موضوع شود که احساسات و ذهنیت بشر پیچیده‌ترین موضوع در جهان هستی است. روان کاوان بزرگ دنیا هم به راحتی نمی‌توانند این موضوع را توضیح دهند که چگونه احساسات متضاد انسان‌‌ها می‌تواند هویت او را تشکیل دهد. اما کمپانی پیکسار توانست با ساخت پشت و رو یک و دو این کار (چگونگی شکل گیری هویت انسان) را به شکلی ملموس انجام دهد.

داستان inside out ۲

داستان پشت و رو ۲ ادامه داستان فیلم قبلی است. رایلی دختربچه خردسال فیلم قبلی حالا سیزده ساله شده و دوران جدیدی را تجربه می‌کند. با نزدیک شدن به سن بلوغ رایلی احساسات تازه‌ای را تجربه می‌کند. احساسات جدیدی که در این قسمت به چهار احساس اصلی رایلی (شادی، غم، خشم، ترس و انزجار) اضافه می‌شوند اضطراب، حسادت، خجالت و ملال هستند. با ورود این احساسات جدید همه چیز دگرگون می‌شود و شرایط جدیدی به وجود می‌آید که رایلی به هیچ وجه برای آن آماده نیست. 

پیت داکتر خالق اصلی درون و بیرون که قسمت اول این فیلم را هم کارگردانی کرد ایده اصلی فیلم را از دوران نوجوانی خودش که همراه خانواده به کشور دانمارک مهاجرت کرده بود الهام گرفت. او در آن زمان دوران پرتشویش و ناآرامی را پشت سر می‌گذاشت و همین تشویش‌ها و نگرانی‌ها او را به سمت کشیدن نقاشی کشاند که در نهایت باعث شد او تبدیل به یک انیماتور بزرگ شود. او بعدها در مصاحبه‌ای عنوان کرد که در سال ۲۰۰۹ متوجه تغییر رفتار دختر خود شده است که بی شباهت به تغییر رفتار خودش در سنین کودکی نبوده است. داکتر با الهام از این دو اتفاق فیلمنامه درون و بیرون را نوشت که در نهایت موفقیت‌های فراوانی کسب کرد. افتتاحیه فیلم در جشنواره کن بسیار مورد استقبال قرار گرفت. درون و بیرون تبدیل به هفتمین فیلم پرفروش سینمای آمریکا در سال ۲۰۱۵ شد و با کسب اُسکار بهترین انیمیشن سال افتخارات خود را تکمیل کرد.

انیمیشن inside out  ۲ موفق است؟

بعد از موفقیت همه جانبه قسمت اول شایعات زیادی درباره ساخت قسمت دوم پشت و رو به گوش می‌رسید. اما این نگرانی هم وجود داشت که سازندگان قسمت دوم این انیمیشن نتوانند از دست مایه‌های قسمت اول به خوبی استفاده کنند و با ساخت فیلمی ضعیف موفقیت‌های قسمت اول هم به دست فراموشی سپرده شود. اما سازندگان قسمت دوم با هوشمندی تمام اساس داستان را برپایه بلوغ رایلی بنا نهادند.

دورانی که ظرفیت دراماتیک فراوانی برای خلق قصه‌ای تازه داشت. ادبیات بلوغ یکی از زیرژانرهای بسیار مشهور در ادبیات ایران و جهان است. ویژگی‌های اصلی این زیرژانر ادبی وجود قهرمانی است که در حال گذر از دوران نوجوانی به دوران بزرگسالی است. عنصر اصلی داستان‌های ادبیات بلوغ نوجوانانی هستند که درگیر مشکلات ریز و درشت عاطفی و روانی می‌شوند. درون و بیرون 2 را هم می‌توان عضوی از خانواده بزرگ این زیرژانر ادبی دانست. در این فیلم هم شاهد این هستیم که رایلی با قرار گرفتن در موقعیت جدید (حضور در کمپ اردوی انتخابی تیم هاکی) و شنیدن خبری تکان دهنده (دو دوست صمیمی رایلی قرار است به دبیرستان دیگری بروند) درگیر احساسات تازه و متناقضی می‌شود که تا کنون آن‌ها را تجربه نکرده است. سازندگان پشت و رو 2 به خوبی از این وضعیت جدید استفاده کرده‌اند و یکی از مهم‌ترین موضوعات درباره نوجوانان در دوران بلوغ را به عنوان مضمون اصلی فیلم انتخاب کرده‌اند؛ هویت. یکی از مهم‌ترین مسائلی که نوجوانان در آستانه بلوغ با آن درگیر هستند مسئله هویت است. اریکسون روان شناس مشهور هویت را یک احساس نسبتاً پایدار از یگانگی خود تعریف می‌کند. او اعتقاد دارد علی‌رغم تغییر رفتارها، افکار و احساسات برداشت یک فرد همواره از خود مشابه است. علاوه بر این اریکسون می‌گوید این احساس که ما چه کسی هستیم باید با نگرشی که دیگران نسبت به ما دارند هم خوان باشد. این مسئله بر اهمیت رابطه خود با جامعه تاکید دارد. در درون و بیرون 2 شاهد هستیم که رایلی با چالشی بزرگ مواجه شده است که همان چالش هویتی است. او هنوز برای پرسش من کیستم پاسخی ندارد.

شادی دوست دارد رایلی همان پاسخی را به این پرسش تازه بدهد که تا به امروز می‌داد:«من آدم خوبی هستم.» اما ورود احساسات جدیدی مانند اضطراب و ملال او را با چالش مواجه می‌کند. اضطراب با ورودش به مرکز فرماندهی ذهن رایلی تلاش می‌کند هویت قبلی او (که در فیلم به صورت سازه‌ای پیچیده و زیبا نمایش داده شده) را از بین ببرد و هویت تازه‌ای که برمبنای رقابت دائمی و موفقیت به هر قیمتی شکل گرفته را جایگزین آن نماید. این تلاش‌ باعث می‌شود اضطراب احساسات اصلی رایلی را به قسمت احساسات سرکوب شده تبعید کند و خودش کنترل مرکز فرماندهی را به دست بگیرد. نتیجه مشخص است. فاجعه پشت فاجعه رخ می‌دهد و رایلی دچار مشکلات فراوانی می‌شود. اما اتفاق اصلی زمانی می‌اُفتد که تمام احساسات رایلی متوجه می‌شوند بدون کمک یک دیگر نمی‌توانند یک رایلی سالم بسازند. حقیقت امر هم این است که انسان‌ها به تمام احساسات‌شان نیاز دارند. حتی شادی هم در نهایت با بیان یک دیالوگ تکان دهنده (کمتر شاد شدن از عواقب بزرگسالیه) می‌پذیرد از این لحظه به بعد رایلی با وضعیت‌های پرتنشی مواجه خواهد شد که در آن کمتر می‌تواند شاد باشد. موفقیت زمانی به دست می‌آید که همه احساسات رایلی موفق می‌شوند اضطراب را کنترل کنند و برای رایلی هویتی بسازند که بیانگر خود واقعی اوست. دختری که هم عیب‌های زیادی دارد و هم حسن‌های بی‌شماری. درک این موضوع به هویت رایلی شکل خوب و جذاب و متفاوتی می‌دهد که باعث ثبات شخصیت او می‌شود.

پشت و رو 2 تا همین الان موفقیت‌های بسیار زیادی کسب کرده است. فروش یک میلیارد و ششصد میلیون دلاری فیلم آن را تبدیل به دومین انیمیشن پرفروش تاریخ سینما کرده است. از طرف دیگر پشت و رو 2 را از همین الان می‌توان شانس اصلی کسب اُسکار بهترین انیمیشن سال دانست. پیکساری‌ها بار دیگر ثابت کردند اُستاد بیان پیچیده‌ترین مفاهیم بشری به زبان ساده هستند. زبانی که نه تنها برای آن‌ها پول و افتخارات فراوانی به همراه آورده بلکه توانسته کودکان سراسر دنیا را شیفته انیمیشن‌های این کمپانی موفق نماید.